[Info] Haal meer uit jouw TV en geluid

T-Mobile Thuis biedt een breed scala aan kijkopties; een groots pakket aan TV zenders en meerdere on demand opties. Heerlijk na een lange dag om op de bank te ploffen. Maar haal jij het optimale uit jouw TV en geluidsinstallatie? Het goed instellen van jouw set kan een wereld van verschil maken en jou bovendien nog meer meenemen in een film of serie. In dit topic tips en tricks om nog meer uit jouw installatie te halen.

Je hebt TV en TV

Als je bij de plaatselijk winkel een TV uitzoekt, dan zie je door de bomen het bos niet meer. Zoveel keuze en opties. Waar moet je op letten bij het kiezen? En is het een verkooppraatje of écht een toevoeging? Er zijn vandaag de dag verschillende technieken in omloog in de wedloop naar de beste beeldkwaliteit. Een belangrijk facet daarbij is dat de TV daarbij altijd afhankelijk is van een goede bron. Een slechte bron kun je opwaarderen, maar het zal nooit een goed resultaat geven. Een DVD op een 65 inch TV ziet er meestal niet echt mooi uit. Het is immers een lage bitrate die niet voor zo’n grote TV bedoeld is. Daarmee komen we in het domein van Standaard Definitie (SD), Hoge Definitie (HD) en Ultra Hoge Definitie (UHD of 4k of 8K). Met het steeds groter worden van een TV’s kwam ook het nut van meer beeldinformatie, zodat er ook op een grotere TV een mooi plaatje getoond kan worden. Wat precies passend is voor jouw woonkamer is niet hard te zeggen. Een leidraad is hoe groter de kijkafstand, hoe groter de TV kan worden.

LED, QLED, OLED, NANOCELL, …

Daarbij moet ook gekeken worden naar de gebruikte techniek. Verschillende leveranciers gebruiken verschillende technieken, waarbij ook binnen de techniek nog verschil kan zijn in de uitvoering. De meest goedkope TV’s maken gebruik van LED. Deze techniek is goedkoop en de TV’s zijn redelijk plat. Er zijn vaak minder opties op de TV of de opties kennen beperkingen. Zwartwaarden zijn niet optimaal, waardoor zwart niet zwart is, maar grijs. Om dit op te lossen is er local diming. Hiermee worden delen van het ledpaneel uitgezet. Doordat het goedkoop moet zijn hierin beperkingen en krijg je oneven vlakken grijs en zwart. Het is een kwestie van smaak, maar het ziet er vaak onrustig uit. In de instellingen kun je dit uitzetten of beperken.

QLED en OLED worden respectievelijk door Samsung en LG aangeboden. OLED biedt daarbij de diepste zwartwaarden. QLED kent daarbij doorgaans meer lichtopbrengst, waardoor dit beeld meer helder is. Beiden vindt je in het midden tot hogere TV segment. Oudere modellen worden soms voor scherpe prijzen aangeboden. Nanocell wordt door LG als opvolging gezien met nog betere beeldkwaliteit. Ook Artifical Intelligence wordt ingezet om het beeld dieper en strakker weer te geven. Dit kan doordat het rekenwerk het beeld slim aanvult, waardoor er als het ware niet bestaand materiaal wordt gecreëerd. Het resultaat mag er wezen, want TV’s in dit segment leveren doorgaans een zeer strak plaatje af.

Mooiere kleuren en contrasten met HDR

Dit strakkere plaatje kan nog mooier. De laatste generaties TV’s kunnen meer kleuren weergeven en daarmee een meer natuurlijke weergave tonen. Een film kan er daardoor kleurrijker uit zien, maar ook contrast en helderheid doen hierbij hun werk. Donkere scenes zijn beter zichtbaar. Als geheel kan dit een diep, filmisch geheel opleveren. Er is een maar, want bij goedkopere TV’s vindt je doorgaans een flink uitgeklede versie van HDR en vaak ook minder opties. De winst is bij die toestellen dan ook beperkt. Bij het midden en hoger segment gaat het doorgaans beter. De winst is daar significant beter. Al geldt ook hier dat de bron goed genoeg moet zijn. Als een studio zich er vlug vanaf maakt, dan zal het eerder een donkerder beeld opleveren met een beperkt voordeel of zelfs een minder beeld. Toch zijn er genoeg films en series, waarbij de winst van oudere en nieuwere films gigantisch zijn. HDR is beschikbaar bij streamingservices als Netflix, Disney+ en Amazon Prime Video en bij 4K UHD Blu Ray discs. Tests met bijvoorbeeld de Star Wars films in 4K met de HDR technologie van Dolby Vision op Disney+ laten een superstrak beeld zien, waarbij het beeld kleurrijk en diep is. Je ziet de krassen op de robots, de zweetdruppels op een fighter en de landschappen zijn surrealistisch mooi. Veel levendiger beeld. Maar ook een film als The Matrix op UHD Blu ray Disc ziet er een stuk strakker uit met HDR. Bij UHD Blu Ray is het beeld om op te vreten. Zo strak, diep en kleurrijk. Een mooie balans. Te meer door de vele malen hogere bitrates dan streaming. Dit valt nog meer op als dezelfde scene vergeleken wordt tussen de laatste Star Wars film op Disney+ en vervolgens op UHD Blu Ray. Zelfs daar is nog een groter verschil.

Andere beeldinstellingen?

Vaak zijn er nog meer beeldinstellingen mogelijk. Veel van die instellingen kun je beter uit zetten. Het maakt het beeld onrustig. Dit zijn namen als zwartwaardes verbeteren, supercontrasten en randen scherper maken, DNR reducties. Dit lijkt het beeld beter te maken, maar knutselen op een onnatuurlijk wijze aan het beeld. Hierdoor lijkt het misschien in eerste instantie beter, maar kijkt het onrustig en zorgt het voor een gekunsteld beeld. Zo min mogelijk poespas en een goede bron is het devies.  

Qua basis instelling kun je in beeldopties voor standaard kiezen of voor iets als ISF kalibratieinstellingen. Let in dat laatste geval wel op met wat je instelt. Ga niet te diep de instellingen in van bijvoorbeeld specifieke kleuren, omdat dit veel meer precisie en aandacht vraagt. De basis kun je wel prima instellen.

Wil je dit optimaal instellen dan kun je jouw beeld ook nog laten kalibreren. Hiervoor zijn speciale discs te vinden, waarmee je jouw beeld beter kan instellen op basis van een aantal stappen. Daarmee breng je contrast, helderheid, kleur en scherpte in balans.
Bij nieuwere TV’s kun je dit soort instellingen vaak ook op forums of in reviews vinden. Let wel; een TV is uniek, waardoor de instellingen op 1 TV geen garantie bieden dat dit op een andere TV ook een eenzelfde plaatje biedt.

Wil je een prachtig beeld, maar je hier zelf niet aan wagen, dan kun je dit ook laten doen. Er zijn gespecialiseerde kalibratiebedrijven. Zij hebben apparatuur om de ultieme waarden op jouw TV te toveren. Dit gaat een stap verder dan dat je dit zelf doet en er is zeker verschil.

Surround sound

De tijd van enkel mono geluid ligt ver achter ons. Een goed geluid levert een extra dimensie op aan de beleving van een film of serie. Van mono, stereo, Dolby Surround, 5.1, Dolby True HD, DTS HiRes, DTS HD MA tot aan de nieuwste extensies al Dolby Atmos en DTS: X. Het is een ware revolutie in beleving, maar wat is het verschil. Ook hiervoor moeten we terug naar de beeldbuis, waarbij mono en later stereo de standaard waren. In de jaren 90 kwam daar verandering in met films als Jurassic Park, die DTS introduceerde. De T-rex bulderde de bioscopen plat. Met de introductie van de DVD kwamen hier de formaten Dolby Digital 5.1 en DTS bij. Later aangevuld met de HD varianten voor Blu Ray en HD DVD; Dolby True HD en DTS HD MA. Het verschil zit hem in de bitrate of liever gezegd; de mindere compressie. Daardoor is er meer geluidsinformatie beschikbaar en klinkt het geluid voller, dieper en veel gedetailleerder. Met Dolby Atmos en DTS:X worden aan de HD formaten extra informatie voor extra (virtuele) speakers toegevoegd, waardoor er een nog ruimtelijker geluid ontstaat. Het geluid omarmt je dus nog meer en komt van alle kanten. Ook hier geldt dat de bron goed moet zijn met voldoende bitrate en een goede mix. Dit zal per film of serie meer of minder effect hebben.

Het geluid dat T-Mobile Thuis levert hangt af van de aangeboden bron. Dit is bij de meeste kanalen en video on demand services stereo of Dolby Digital.5.1.

TV geluid of externe speakers

Geluid weergeven kan op veel verschillende manieren. Het tweaken van zo’n apparaat kan nog eens een gigantisch verschil maken. Ook bij TV geluid. Al bieden de meeste TV’s maar magere geluidskwaliteit, ondanks gimmicks als Dolby Atmos. De gebruikte versies op TV’s zijn vaak basic en zeer beperkt.

Extern zijn er veel opties. Een veelgebruikte optie is de ruimtebesparende soundplate of soundbar. Ook hier veel verschillen in wat ze kunnen weergeven. Let goed op wat je wil bereiken qua geluid. Wil je een simpele soundbar die het TV geluid iets beter weergeeft, dan kun je vaak uit de voeten met een eenvoudige, relatief goedkope soundbar. Deze zijn beperkt in opties en instellingen en hebben vaak niet veel speakers, waardoor er niet meer in zit dan stereo weergave. 
Ook hier geldt dat je het zo gek kunt maken als je zelf wilt. Let vooral goed op het aantal speakers en wat ermee weergeven kan worden. Dit varieert van een 2 speaker versie (2.0), surround met basgeluid via een subwoofer, tot aan sets met een grote hoeveelheid aan speakers en zelfs (virtueel) uitgevoerde 5.1 of hoger, die Dolby Atmos en DTS:X goed kunnen weergeven. Daarbij zijn ook versies met draadloze achterspeakers. Let daarbij goed waar je de speakers plaatst en hoe je deze instelt. Zeker bij de middenklasse en hogere klasse sets heb je setjes waarmee de set zichzelf automatisch kan instellen.

Er is altijd meer en beter. Een versterker met speakers levert doorgaans nog altijd een beter totaalresutaat op. Dit heeft vaak te maken met de betere mogelijkheden voor het plaatsen van onderdelen. De keuze is persoonlijk en luister daarom altijd naar een bepaalde set voor aanschaf.

ARC, synchronisatie en meer 

Soms kan het geluid bij overdracht tussen apparaten vertraging oplopen. Vaak is dit op 1 van de apparaten in te stellen. De meeste soundbars, soundplates en versterkers hebben in de instelling de mogelijkheid om de vertraging in het geluid te compenseren, zodat het beeld en geluid weer gelijk lopen. 

Ook kan qua aansluiten ARC (Audio Return Channel) helpen. Dit maakt het mogelijk om op de bestreffende poorten beeld in 1 richting en geluid in beide richtingen over dezelfde HDMI kabel te sturen. De meeste aansluitingen kunnen namelijk maar 1 richting op werken. Met ARC kan geluid ook weer teruggegeven worden en afgespeeld worden op de geluidsinstallatie. Dit scheelt weer extra kabels en maakt het makkelijker om alle apparaten, inclusief TV, centraal op de geluidsinstallatie aan te sluiten. Hiermee heb je dus optimaal geluid, omdat dit altijd via de geluidsinstallatie loopt.

Het loont - net als bij TV - om de geluidsinstellingen eens goed te doorlopen. Naast de eerdergenoemde mogelijkheid van het automatisch instellen kun je ook hier een hoop aanpassen. Hierbij zijn - ook weer net als bij TV - een hoop geluidsverbeteraars, zoals ‘stemmen verbeteren’ en ‘MP3 geluid verbeteren’. Hier geldt hetzelfde advies om hiermee te spelen, maar zoveel mogelijk uit te zetten. Een goede bron levert doorgaans een veel beter resultaat, dan een slechte bron ‘verbeteren’.

Linking pin: aansluiten

Met alleen apparatuur kom je er niet. Ook de verbindingen moeten goed en passend zijn. En hoewel bepaalde kabels hetzelfde lijken, zijn deze van binnen totaal anders en kan dit veel invloed hebben op het resultaat. Vaak wordt dit aangeduid met een versienummer. Des te hoger het versienummer, des te meer er er ondersteund wordt. Veelvoorkomende kabels zijn:

UTP/CAT5 (of hoger): Een kabel om de TV decoder te verbinden met de router. Hogere versies als CAT6 of 7 kennen een hogere bandbreedts. Ook heb je de s veries (shielded). Dit betekent dat de kabel is afgeschermd. Dat betekent dat de kabel beter tegen invloeden van buitenaf kan. Dus minder storing, maar ook veiliger tegen bijvoorbeeld het aftappen van signaal.

HDMI: De standaard voor het voortbrengen van digitaal beeld- en geluidsignaal. Inmiddels zijn er legio varianten van. Ze zien er allen hetzelfde uit, maar inhoudelijk ondersteunen de nieuwste versies onder andere 4K, HDR en Dolby Atmos. Dit heeft te maken met de hogere bandbreedte die de kabelversie biedt. De meeste hogere versies zijn ook te gebruiken als de aansluitingen op een apparaat dit nog niet ondersteunen. Een belangrijk punt, want zowel de aansluiting op het apparaat als de kabel moeten geschikt zijn voor de betreffende versie om het optimale eruit te halen. 

Toslink/SPDIF: Dit is een glasvezelkabeltje dat te gebruiken is voor geluid. Niet alle decoders ondersteunen dit. Doorgaans geeft dit kabeltje tot Dolby Digital 5.1 door. Voordeel is dat dit een dunne kabel is en veel apparaten hiermee overweg kunnen. Dit is vooral een alternatief voor oudere apparaten, die nog niet over (de juiste) HDMI beschikken. 

Tulp of Cinch: Dit zijn de welbekende ronde pluggen. Meestal gebruikt voor geluid (rood en wit of zwart) en ook beeld (geel). Er is ook een variant voor hogere kwaliteit beeld met rood, blauw en groene pluggen. Al wordt dit niet heel vaak gebruikt. Nadeel is dat voor ieder signaal een eigen kabel nodig is, waardoor het al snel een dikke brei aan kabels wordt. Zo heb je voor 5.1 geluid 6 kabels nodig. 
Op sommige T-Mobile boxen is er een mogelijkheid om de versterker of TV aan te sluiten via Tulp, maar dit beperkt zich tot stereogeluid.

Natuurlijk zijn er nog meerdere varianten denkbaar, zoals scart en DVI, maar deze komen dermate weinig meer voor dat deze niet apart beschreven worden. Vooral oudere apparaten kunnen dit ondersteunen. Sommige oudere TV boxen ondersteunen scart kabels nog. Let wel, dat de resolutie nooit hoger is dan SD.
Bij kabelmaatschappijen wordt doorgaans coax gebruikt om TV signaal door te geven. Aangezien T-Mobile enkel via DSL en glasvezel aanbiedt is dat voor dit topic niet relevant.

Kijk naast de versies ook naar de kwaliteit kabel. Zeker bij ‘analoge’ kabels - bijvoorbeeld tulp - is dit belangrijk om een beter overdracht en weergave te hebben, maar ook bij ‘digitale' kabels - bijvoorbeeld HDMI -  kan er een verschil zijn. Dat wil zeggen; een beperking van het verlies. Je hoeft daarbij echt niet de duurste versie te nemen voor een optimale ervaring, maar let wel op welke versie je hebt en wat de kwaliteit is. 

Welke tips hebben jullie om meer uit de TV- en geluidsinstallatie te halen?